✅ـ آشنایی با انواع راهها و حریم آن
۱- آزاد راه(حریم ۶۰ متر از آکس به هر طرف)
آزاد راه به راهی اطلاق می شود که معبر رفت و برگشت آن کاملاً جدا از هم فاقد تقاطع های مسطح بوده و ورود و خروج آن در نقاط معین و محدودی صورت می گیرد آزاد راه از چهار یا شش یا هشت خط تشکیل شده که به ترتیب در هر طرف از باند دو یا سه یا چهار خط به جزیره یا مانع وسط آزاد راه منتهی می گردد.
۲- راه اصلی چهار خطه (یا بزرگراه) (حریم ۳۸ متر از آکس به هر طرف )
ساختمان و مشخصات فنی این راه همانند راه اصلی بوده و از تعریض یک راه اصلی بدست می آید.
۳- راههای اصلی (حریم ۲۲٫۵ متر از آکس به هر طرف)
راههای اصلی درجه ۱(عریض)
راههای اصلی درجه ۲ (معمولی)
الف: راه اصلی عریض
مشخصات آن همانند راه اصلی معمولی و فقط عرض شانه ها۲٫۸۵ × ۲ تا (۳×۲) متر می باشد.
ب: راه اصلی معمولی
راهی است که ساختمان آن طبق نقشه و مشخصات مورد قبول راه اصلی انجام شده باشد عرض آسفالت ۷٫۳متر و عرض شانه ها (۱٫۸۵×۲) تا (۲×۲) می باشد.
۴- راههای فرعی
(حریم۱۷٫۵ متر از آکس به هر طرف )
راههای فرعی به سه دسته بشرح ذیل تقسیم می گردند:
الف: فرعی عریض: راهی است با مشخصات راه فرعی درجه یک با این تفاوت که عرض کلی آن ۹ متر می باشد.
(شامل ۷ متر آسفالت و ۱×۲ متر شانه)
ب: راه فرعی درجه۱: راه فرعی درجه ۱ عریض مشابه راه فرعی درجه ۱ معمولی با این تفاوت که عرض این راه ۹ متر بوده که ۷ متر آن آسفالت و ۲ متر شانه راه می باشد.
راه فرعی درجه ۱ معمولی عرضی راه ۸ متر و معمولاً ۶٫۵ متر آن قسمت آسفالت می باشد و ۱٫۵ متر شانه راه است.
ج: راه فرعی درجه ۲: راهی است با عرض ۷ متر که چنانچه آسفالت باشد ۵/۵ متر آسفالت آن است و یک متر یا ۱٫۵ متر شانه راه می باشد.
۵- راههای روستائی (حریم راه روستائی ۱۲٫۵ متر از آکس به هر طرف)
راهی است با عرض ۴ تا ۵٫۶ متر که به درجات ۱ و۲ و ۳ تقسیم می شود.
راه روستائی درجه یک تعداد وسائل نقلیه سنگین پیش بینی شده در این راه تا ۵ سال آینده بطور متوسط از ۸۰ دستگاه در روز کمتر و از ۳۰ دستگاه بیشتر باشد.
عرض کلی راه ۶٫۵ متر است.
الف -راه روستائی درجه ۲
تعداد وسایل نقلیه سنگین پیش بینی شده در این راه تا ۵ سال آینده بطور متوسط از ۵۰ دستگاه در روز کمتر و از ۳۰ دستگاه بیشتر باشد عرض کلی راه ۵/۵ متر می باشد.
ب-راه روستائی درجه ۳
تعداد وسایل نقلیه سنگین پیش بینی شده در این راه تا ۵ سال آینده بطور متوسط از ۲۰ دستگاه کمتر باشد .عرض کلی راه ۴ متر است.
ج-راه دسترسی آسفالته
راهی است که مسیر آن با نوارها (یا پیستهای) خاکی و شنی قدیمی منطبق بوده و بتدریج با عملیات راهداری تبدیل به محورهایی با نقش اصلی و فرعی شده است ولی از لحاظ مشخصات هندسی و ساختمانی به هیچ عنوان به تعاریف راهی اصلی عریض، اصلی معمولی راه فرعی عریض و راه فرعی درجه منطبق نمی باشد.
د-راه دسترسی خاکی:
راهی است که حاصل ادامه و استمرار حمل راهداری (شن ریزی-گریدر زنی) و بعضاً عملیات پلسازی بر روی نوارهای خاکی مالرو و قدیمی بوده و بهرحال ارتباط نقاط شهری یا روستائی را تأمین می کند و اصولاً با فلسفه رعایت مشخصات بیگانه است.
6- راههای متروکه
راههایی که متروکه اعلام می شود بر اساس مصوبه هیئت وزیران درجه حریم آن به ۱۵ متر یا حریم درجه ۴ تقلیل می یابد.